کنشگری مد

منتشر شده در تاریخ ۱۸ دی، ۱۴۰۱

کنشگری مد (Fashion Activism) عبارت است از استفاده از مد به عنوان وسیله ای برای تغییرات اجتماعی، سیاسی و محیطی. این واژه به طور مکرر در آثار طراحان و محققین، کسانی مثل لیندا گروس، کیت فلچر، ماتیلدا تام، کرسی نیینیماکی، آنیا لیزا هیرسچر، زوئی رومانو و اورسولا د کاسترو به کار رفته است؛ زیرا آنها به تغییرات اجتماعی و سیاسی سیستماتیک از طریق ابزار اشاره می کنند. منظره فعالیت‌های مد به‌عنوان اعتراض خیابانی نیز یکی از مضمون‌های نمایش‌های کت واک پاریس بوده است، که شاید بیشتر در نمایش بهار/تابستان 2015 Chanel، طراحی شده توسط کارل لاگرفلد مورد توجه قرار گرفته است. این اصطلاح همچنین توسط سلین سمان، یکی از بنیانگذاران بنیاد کارخانه آهسته (the Slow Factory Foundation) استفاده می شود.

با توجه به Google Ngram Viewer، محبوبیت این اصطلاح در دهه 1990 افزایش یافت، اگرچه نشان دادن کنشگری از طریق لباس پوشیدن بسیار طولانی تر انجام شود. همانطور که توسط محقق حقوقی ریچارد تامپسون فورد در کتاب خود کدهای لباس (Dress-codes) (2021) اشاره کرد، لباس ها در طول اعصار با اهداف سیاسی طراحی و استفاده شده اند، و شواهد مستند حداقل به دوران رنسانس در جهان غرب بازمی گردد.

مانند سایر اشکال کنشگری، هدف ترویج، ممانعت، هدایت یا مداخله در ترتیبات اجتماعی لباس برای ادعای یک برنامه سیاسی خاص و همچنین تأثیرگذاری بر تغییرات سیستمی در صنعت مد است. این سبک های رایج، از پوشیدن یا نپوشیدن یک لباس خاص گرفته تا سرپوش و لوازم جانبی را با تلاش برای اعمال تغییرات اجتماعی و سیاسی توسط سیستم سیاسی حاکم، مانند رای دادن، ادغام می کند.

حوزه کنشگری مد در سراسر مرزهای آن کالای مد و سیستم مد را در بر می گیرد تا اعضای عمومی را فعال کند که در موضوعات مورد بحث اقدام کنند. به این معنا که کنشگری شامل افزایش آگاهی و بسیج مدنی و همچنین تغییر رفتار و فشار بر محیط زیست و تأثیرات اجتماعی-سیاسی و سیستمی است.

کنشگری مد می تواند به عنوان نوعی اعتراض مورد استفاده قرار گیرد، چه برای ابراز مخالفت، چه برای حمایت. با این حال، این اصطلاح ممکن است از نادقیق بودن رنج ببرد، زیرا اشکال پوشیده مخالف با هر دو اصطلاح “مد” و “فعالیت” در تضاد است. به عنوان مثال، استفاده از لباس سنتی قومی به عنوان اعتراضی علیه سیاست «مترقی» (یا استعمار، یا حقوق بشر جهانی، یا فمینیسم) ممکن است به عنوان «مد» تلقی نشود. به همین ترتیب، کنار گذاشتن چنین اقلام سنتی مانند لباس یک قوم، به نفع لباس هایی با مفاهیم غربی (مانند شلوار) ممکن است «مد» نباشد، اما شکل قدرتمندی برای ابراز مخالفت سیاسی است. یکی دیگر از عناصر مبهم این اصطلاح به علت و معلول مربوط می شود. به عنوان مثال، اگر پوشیدن دامن های کوتاه باعث رهایی زنان می شود، یا اگر این اثر آزادی است که قبلاً از طریق ابزارهای سیاسی قوی تر اتفاق افتاده است.

نمونه هایی از فعالیت های مد روزمره

کنش‌های مد می‌تواند در کت‌واک‌ها و گالری‌های هنری انجام شود، اما استفاده از این اصطلاح به معنای لباس‌هایی است که در زندگی روزمره می‌پوشند. نمونه‌های روزمره فعالیت‌های مد در جوامع غربی شامل لباس هایی با نمادهای صلح که در اواخر قرن بیستم رواج یافتند، استفاده از لباس نظامی به عنوان فعالیت ضد جنگ در میان هیپی‌ها در دهه 1960، «آمریکا را دوباره بزرگ کنید» (‘Make America Great Again’) می‌شود.  همچنین کلاه هایی که حامیان دونالد ترامپ در طول مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری 2016 و پس از آن به کار می بردند،  و استفاده بحث برانگیز از پیراهن های هاوایی در میان طرفداران جنبش “بوگالو” (Boogaloo).

تنش های جهانی

مد به عنوان یک پدیده غربی رایج است؛ اگرچه ممکن است آشکارترین شکل را در بیان تنش های جهانی به خود بگیرد. به ویژه پوشش زنان در کشورهایی مانند افغانستان، ایران، عربستان سعودی و سودان که به شدت تحت نظارت است و ممکن است بخاطر طرز پوشش به دادگاه برده شوند. پوشیدن نمادهای طرف مقابل در درگیری‌های جهانی یک شکل محبوب از کنش‌های مد است، مانند نشان‌های قومی یا مذهبی و وصله‌های ارتش.

نویسنده

Mahtab Etemadi

شما میتوانید این مطلب و مطالب مشابه را در پیج اینستاگرام ما مشاهده کنید.