پوشاک سنتی مردم کرد آذربایجان غربی: نمادی از فرهنگ و تاریخ

منتشر شده در تاریخ ۱۴ مهر، ۱۴۰۳

پوشاک سنتی کردهای آذربایجان غربی یکی از غنی‌ترین و زیباترین لباس‌های محلی ایران است که علاوه بر زیبایی، نمادی از فرهنگ، تاریخ و هویت این قوم است. این لباس‌ها که به دلیل تنوع رنگ، طرح و دوخت‌های سنتی مورد توجه قرار گرفته‌اند، به شکلی کاملاً منحصربه‌فرد طراحی و ساخته می‌شوند و نشان‌دهنده ریشه‌های عمیق فرهنگی و تاریخی مردم کرد این منطقه هستند. هر قطعه از لباس‌های محلی کردی داستانی را روایت می‌کند و در مراسم‌های مختلف، به‌ویژه جشن‌ها و عروسی‌ها، نقشی برجسته ایفا می‌کند.

کلاه: زینتی با قدمتی طولانی

کلاه سنتی کردهای آذربایجان غربی که به نام “کلگی” شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین بخش‌های پوشاک آن‌ها است. این کلاه با ساختاری گرد و مسطح از مقوا ساخته می‌شود و با نخ‌های الوان روکش می‌شود. آستر داخلی آن باعث راحتی بیشتر در استفاده می‌شود و تزئینات یراق‌دوزی و پولک‌دوزی که روی کلاه نقش می‌بندد، زیبایی خاصی به آن می‌بخشد. رنگ‌های غالب در این نوع کلاه‌ها، قرمز و آلبالویی است که جلوه‌ای گرم و زنده به لباس محلی می‌بخشد. این نوع کلاه در منطقه مهاباد بسیار متداول است و با دست‌بافته‌های ظریف تزئین می‌شود.

روسری: ترکیبی از ظرافت و سادگی

روسری زنان کرد معمولاً از دستمال‌های بزرگ و نازک تهیه می‌شود. این روسری‌ها که گاهی توری هستند، در رنگ‌ها و طرح‌های مختلف عرضه می‌شوند. اغلب این روسری‌ها به صورت سه‌گوش بوده و دارای دو ضلع ریشه‌دار هستند. درازای هر ضلع این روسری‌ها به دو متر و چارک می‌رسد و آن را به روی کلاه می‌اندازند. دو گوشه آن در جلوی سینه با یک حلقه چوبی جمع می‌شود و دنباله روسری با روش‌های مختلفی گره زده می‌شود. روسری‌های گلدار و ساده از جمله انواع رایج این نوع پوشش هستند که در مناطق مختلف کردستان دیده می‌شود.

سربند: نمادی از اصالت

سربندها، که در بسیاری از مناطق کرد نشین استفاده می‌شوند، از پارچه کلاغه‌ای با زمینه مشکی و نقوش سفید و زرد ساخته می‌شوند. این نوع پارچه، به دلیل ترکیب رنگ‌های سنتی و نقوش ظریفش، جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ کردها دارد. در برخی نواحی کردستان، این سربندها بر روی کلاه پیچیده می‌شوند و به لباس محلی جلوه‌ای اصیل می‌بخشند. سربند در میان زنان کرد، به عنوان نمادی از اصالت و هویت فرهنگی شناخته می‌شود.

پیراهن: پوششی زیبا و پرچین

پیراهن‌های کردی یکی از بارزترین عناصر پوشاک محلی کردهای آذربایجان غربی است. این پیراهن‌ها به طور کامل بلند و گشاد هستند و از بالاتنه ساده و پایین‌تنه پرچین برخوردارند. چین‌ها از حوالی بالای ران شروع می‌شوند و به لباس حجم و حرکت خاصی می‌دهند. یقه پیراهن گرد است و در جلوی آن شکافی تا میانه سینه وجود دارد. این پیراهن‌ها از پارچه‌های گلدار و رنگین ساخته می‌شوند که با توجه به منطقه و مراسم‌ها، تنوع زیادی در طرح و رنگ دارند. آستین‌های پیراهن یا به شکل ساده و یا سنبوسه‌دار دوخته می‌شود.

شال کمر: پشتیبان لباس‌های محلی

شال کمر، که در زبان کردی به آن “پِشتِند” می‌گویند، یکی دیگر از اجزای مهم لباس زنان کرد است. این شال از پارچه‌های گلدار ساخته شده و طول آن به ۸ متر و گاهی تا ۲۰ متر می‌رسد. پهنای این شال حدود ۴۰ سانتی‌متر است و در دو انتهای خود دارای ریشه‌هایی است که به لباس حالتی خاص می‌بخشند. برخلاف مردان که شال را محکم به دور کمر می‌بندند، زنان شال را رهاتر می‌پیچند و معمولاً آن را به صورت زنجیره‌ای یا قلابی گره می‌زنند.

یل (اِرخالُق): نمادی از اصالت کردی

یل، که به “اِرخالُق” نیز معروف است، کتی کوتاه با آستین‌های ساده است که تا کمر می‌رسد. این کت از پارچه‌های مخمل الوان ساخته می‌شود و در برخی موارد آستین‌های آن تا آرنج امتداد پیدا می‌کند. یقه این کت ساده و جلو آن باز است و به شکلی خاص با پیراهن و شال کمر هماهنگ می‌شود. اِرخالُق نمادی از اصالت کردی است و در مراسم‌های ویژه مانند عروسی‌ها و جشن‌ها پوشیده می‌شود.

شلوار: راحت و کاربردی

شلوار کردی زنان آذربایجان غربی نظیر همان شلوارهایی است که در سایر مناطق کرد نشین استفاده می‌شود. این شلوارها معمولاً از پارچه‌های نرم و راحت ساخته می‌شوند و به دلیل طراحی گشاد و آزاد، راحتی بیشتری برای پوشنده ایجاد می‌کنند. این شلوارها معمولاً با پیراهن‌های بلند و شال کمر ترکیب می‌شوند و به لباس محلی زنان کرد جلوه‌ای سنتی می‌بخشند.

کفش: هنر دست با اصالت کردی

کفش‌های سنتی کردهای آذربایجان غربی از چرم رنگی ساخته می‌شوند. این کفش‌ها به صورت یک تکه از کف پا تا بالای پا را می‌پوشانند و رویه آن با نخ‌های ابریشمی ضخیم و رنگارنگ تزئین می‌شود. جلوی پنجه این کفش‌ها نیز با منگوله‌های ابریشمی زیبا تزیین شده که به کفش‌ها جلوه‌ای زیبا و منحصر به فرد می‌بخشد.

قبا: لباس نازک و زیبای کردی

قبا، که به دلیل نازکی‌اش به “پیراهنی” نیز معروف است، یکی دیگر از اجزای لباس محلی زنان کرد آذربایجان غربی است. این لباس در جلوی سینه به شکل سه گوش بر روی هم قرار می‌گیرد و به وسیله بندهایی در پشت و کمر بسته می‌شود. قبا از پارچه‌های گلدار ساخته می‌شود و به دلیل سبکی و نازکی آن، بیشتر در فصول گرم سال مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نویسنده

مهدیس قدرتی

شما میتوانید این مطلب و مطالب مشابه را در پیج اینستاگرام ما مشاهده کنید.