پوشاک قشقایی ها

منتشر شده در تاریخ ۲۲ اردیبهشت، ۱۴۰۳

قشقایی ها گروه هایی از جوامع مختلف عشایر که در گذشته های بسیار دور به علت عوامل گوناگون به منطقه فارس کوچ کردند(قشقایی ها ترک زبان هستند)

پوشاک بانوان قشقایی نیز شباهت بسیار به لباس زنان دوره های گذشته به خصوص دوره ساسانی دارد.

در جزییات شبیه به لباس زنان لر و لرهای بختیاری دارد .

کلاهک:

شبیه به کلاهک زنان بختیاری با تزئینات کمتر و از پارچه های مخمل است.

روسری و سربند:

پارچه سه گوش و بزرگ از جنس تور الوان به رنگ سفید،زردو کرم ،بخش جلوی آن (جایی که در بالای پیشانی قرار می گیرد به شکل نیم دایره یا تقریبا سه گوش جلو آمده است.)

روسری با سربند کلاغه ای روی سر محکم می شود.

پیراهن:

دارای دامنی بلند در دو پهلو تا کمر چاک دار راستین ساده و راسته به فاصله دو انگشت بالاتر از دم آستین را گاهی به وسیله بندی جمع می کنند و اگر پیراهن پارچه ساده داشته باشد آن را پولک دوزی می کنند ولی اگر گلدار باشد هیچ تزیینی اضافه نمی شود.

آرخالق:

بر روی پیراهن پوشیده می شود . جنس پارچه از مخمل الوان و زری، آستین گاه سنبوسه کوتاه آستینی نواردوزی شده،یقه گرد ولبه دامن آن نواردوزی و تزیین شده است .

تنبان:

گاه۶یا۷تنبان را روی هم می پوشند که اندازه آن ها متفاوت است به جز تنبان رویی که پارچه های مرغوب همچون مخمل و توری و اغلب سفید رنگ است و بقیه گلدار و از جنس های ارزان قیمت هستند . میزان پارچه مصرفی برای زیر دامن ها متفاوت است زیرترین دامن کم ترین پارچه و دامن رویی گاه تا حدود ۱۶متر است و به انتهای دامن رویی پارچه مشکی پرچینی اضافه می دوزند که عرض آن حدود ۱۰تا۱۵سانت است و انتهای آن نواردوزی می شود.

گیوه:

جنس مرغوب آن را در شیراز و آباده تهیه می کنند مردان نیز از این نوع گیوه استفاده می کنند گیوه زنان نازک تر و ظریف تر است .

زنان طبقات مرفه از کفش هایی با عنوان باشماق استفاده می کردند.

در گذشته بانوان قشقایی گیسوان خود را به طرز خاصی آرایش می کردند دختران موی خود را در جلو به ۲قسمت کرده و فرق وسط باز می کردند و بقیه مو را در عقب به چند دسته تقسیم کرده و می بستند.

زنان قشقایی دور گردن دعا ، تزئینات مختلف و کلید های کیسه آذوقه را می بندند.

زنان قبایل مختلف قشقایی اغلب با ریزه کاره هایی در لباس مانند:گره سربند های ابریشمی و انتخاب رنگ های بافته متمایز می شدند .

زیورآلات:

استفاده از گیاهان خوشبو‌ دانه هایی مثل میخک برای گردنبند و استفاده از مهره های رنگی مانند کهربا،عقیق،یشم و بازوبند چرمی یا نوارهای دستبافت .

پوشاک مردان قشقایی

کلاه نمدی:

کلاه دو گوشی دارای دو قسمت بیرونی ‌و درونی قسمت درونی همان کلاه اصلی است و مانند کلاه بختیاری ها است و برآمده و نیم گرد است قسمت بیرونی ۲زائده ی نیم دایره ای پهن و چسبیده به کلاه دارد . کلاه ۲گوشی در بخش پایینی و جلو عقب کلاه دو به دو بهم وصل هستند ولی در بخش بالا از هم فاصله دارد و میان آن ها فاصله ای به شکل۷ وجود دارد .

در هنگام آفتاب کلاه را می چرخانند و زایده های پهلو را به جلو عقب سر می آورند تا به شکل سایه انداز مورد استفاده قرار بگیرد ، در ابتدا کلاه قشقایی شبیه کلاه بختیاری ها بود اما بعد فرمی که در بالا ذکر شد را گرفت این کلاه تبدیل به نماد قدرت ، خود مختاری و هویت احیا شده قشقایی ها شد وبه آن کلاه خسروخانی نیز می گویند .

کلاه در ایلات نمودار شخصیت افراد ایل و همانند پرچم، مظهر شناخت ایلی بوده و هر ایل دارای کلاهی مشخص بوده است . بی کلاه بودن در ایل عملی زشت به شمار می آمده است .

پیراهن:

شبیه پیراهن مردان لر بختیاری آستین راسته ، یقه گرد و گاه در جلوگاه در پهلو با دکمه بسته می شود /قد معمولی تا نیمه ی اندام / رنگ‌اغلب سیاه و سفید وگاه قرمز افراد جوان اغلب از رنگ های سفید، کرم، شکاری، آبی و مردان مسن از رنگ های قهوه ای و سورمه ای در پیراهن استفاده می کردند .

جنس پیراهن مردان طبقات مرفه ، پارچه ابریشم یا پارچه های گران قیمت بوده و افراد معمولی و کم بضاعت از پارچه های کتانی یا پنبه ای ، خیلی ساده ، بدون نقش و تزئینات استفاده می کردند.

شلوار:

شبیه شلوار مردان بختیاری با این تفاوت که دمپای ساق شلوار قشقایی اندکی گشادتر است و به جای کمر لینه ای پارچه ای پهن و لفاف دار و‌چون کمربندی پهن به بالای شلوار دارد و برای بسته شدن دکمه هایی در پهلو قرار دارد .

لباده:

همچون سرداری بختیاری ها یا ستره لری تفاوت آن در نوع پارچهزبری و لطافت، نقش دارد ، نقش دار بودن یا بی نقشی ، رنگین بودن یا بی رنگی است ،در پوشاک قشقایی اغلب رنگ های روشن ساده یا گلدار و یقه بدون برگردان در پهلوی دامن چاک بسیار بلندی دارد بالای چاک جیب ها را قرار داده اند دامن لباده در پایین گشاد می شود . آستین ساده و راسته و دم آستین رو به پایین شکاف دارد جنس از ترمه لباسی با طرح گل و بته

شال کمر :

شال در محدود ۴تا۵متر طول و حدود ۱متر عرض ، از پارچه ساده یا گلدار سرو ته شان را در جلوی بدن به هم چندین گره می زنند تا محکم شود .

مردان قبایل مختلف قشقایی ، اغلب با روش های مختلف بستن کمربندها و‌نوارهای قشنگ‌از هم متمایز می شدند بستن شال برای مردان اجباری بوده و احدی نمی توانست بدون شال یاکمر باز از خانه بیرون رفته و یا در خانه دیگری برود .

گیوه:

گیوه قشقایی همان گیوه مشهور به نام ملکی است که در شیراز و آباده تولید می شود در فصل بارندگی و زمستان ها که زمین مرطوب بوده از نوع کف لاستیکی و در فصل تابستان ملکی های تخت پارچه ای یا گیوه ای می پوشند.

نویسنده

مهدیس قدرتی

شما میتوانید این مطلب و مطالب مشابه را در پیج اینستاگرام ما مشاهده کنید.