پلی‌استر: همه‌چیز درباره این الیاف مصنوعی پرکاربرد
پلی‌استر یکی از الیاف مصنوعی محبوب و پرکاربرد در صنایع نساجی و پوشاک است. ماده‌ی اولیه برای تولید این الیاف از ترکیبات شیمیایی به دست می‌آید و طی فرآیندهای شیمیایی خاص، به شکل لیف‌هایی با استحکام و دوام بالا تبدیل می‌شود. پلی‌استر شباهت زیادی از نظر ساختار و خصوصیات به لیف نایلون دارد و به همین دلیل در بسیاری از محصولات مشابه استفاده می‌شود.
پلی‌استر در صنایع نساجی و پوشاک به تنهایی یا به صورت مخلوط با الیاف دیگر مانند پنبه، ویسکوز و پشم به کار می‌رود. این الیاف مصنوعی در چند دهه اخیر به دلیل خصوصیات منحصر به فرد و کاربری گسترده‌ای که دارد، توانسته جایگاه ویژه‌ای در بازار جهانی پیدا کند.
تاریخچه پلی‌استر
پلی‌استر برای نخستین بار در سال ۱۹۴۱ توسط شیمیدان‌های بریتانیایی ساخته شد. این ماده به سرعت مورد توجه صنعت نساجی قرار گرفت و به عنوان جایگزینی برای الیاف طبیعی مانند پشم و پنبه به کار گرفته شد. در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم، تولید و استفاده از پلی‌استر در سراسر جهان افزایش یافت و به یکی از الیاف پرمصرف در صنایع نساجی و پوشاک تبدیل شد.
نام‌های تجاری پلی‌استر
پلی‌استر در کشورهای مختلف با نام‌های تجاری متفاوتی عرضه می‌شود. برخی از این نام‌ها عبارتند از:
- ترگال در فرانسه
- ترویرا در آلمان
- تترون در ژاپن
این تنوع نام‌های تجاری نشان‌دهنده گستردگی استفاده از پلی‌استر در بازارهای بین‌المللی است.
خصوصیات الیاف پلی‌استر
الیاف پلی‌استر به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود، در بسیاری از کاربردها برتری دارد. برخی از مهم‌ترین خصوصیات الیاف پلی‌استر شامل موارد زیر است:
- استحکام زیاد: پلی‌استر به دلیل مقاومت بالا در برابر کشش، یکی از مستحکم‌ترین الیاف مصنوعی است.
- کشسانی: این الیاف دارای خاصیت کشسانی بالاست و پس از کشیده شدن به شکل اولیه خود بازمی‌گردد.
- جذب رطوبت کم: پلی‌استر توانایی جذب رطوبت کمی دارد که آن را به گزینه‌ای مناسب برای لباس‌های مقاوم در برابر رطوبت تبدیل می‌کند.
- ایجاد الکتریسیته‌ی ساکن: به دلیل جذب رطوبت پایین، پلی‌استر الکتریسیته ساکن ایجاد می‌کند که گاهی ممکن است مشکل‌ساز باشد.
- مقاومت در برابر چروک: پلی‌استر در برابر چروک شدن مقاوم است و به همین دلیل لباس‌های ساخته شده از این ماده کمتر نیاز به اتوکشی دارند.
- مقاومت سایشی زیاد: این الیاف در برابر سایش مقاومت بالایی دارند و به همین دلیل برای کاربردهای صنعتی و لباس‌های مقاوم مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- مقاومت در برابر حرارت: پلی‌استر تا دمای ۲۶۰ درجه سانتی‌گراد مقاوم است و این ویژگی آن را برای لباس‌هایی که در معرض حرارت هستند، مناسب می‌کند.
نحوه شناسایی الیاف پلی‌استر
برای شناسایی الیاف پلی‌استر، می‌توان از چند روش استفاده کرد:
- روش میکروسکوپی: مقطع طولی الیاف پلی‌استر به صورت میله‌ای صاف و مقطع عرضی آن به شکل دایره است.
- روش سوزاندن: این روش شامل سوزاندن الیاف پلی‌استر است که در آن قبل از تماس با شعله، لیف ذوب می‌شود و پس از خروج از شعله همچنان به سوختن ادامه می‌دهد. بوی حاصل از سوختن پلی‌استر ضعیف و تا حدودی خوشایند است و خاکستر باقی‌مانده به شکل گلوله‌ای سخت و سیاه رنگ است.
- روش حلالیت: الیاف پلی‌استر در حلال متاکرزول در دمای جوش حل می‌شود. این ویژگی می‌تواند برای شناسایی این الیاف مفید باشد.
کاربردهای پلی‌استر
پلی‌استر به دلیل ویژگی‌های خاص خود در صنایع نساجی، پوشاک، مبلمان و حتی صنایع خودروسازی به کار می‌رود. این الیاف به تنهایی یا به صورت ترکیبی با الیاف طبیعی مانند پنبه، برای تولید پارچه‌های مقاوم و بادوام مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کاربردهای اصلی پلی‌استر عبارتند از:
- تولید لباس‌های ورزشی و پوشاک مقاوم
- تولید مبلمان و پرده‌های مقاوم به چروک
- استفاده در الیاف پر برای تولید بالش‌ها و پتوها
- استفاده در صنایع خودروسازی برای ساخت صندلی‌ها و کمربندهای ایمنی
نگهداری و مراقبت از پارچه‌های پلی‌استری
برای افزایش عمر و دوام پارچه‌های پلی‌استری، بهتر است نکات مربوط به شستشو و نگهداری آن‌ها را رعایت کنید:
شستشو:
- پارچه‌های پلی‌استر را می‌توان با ماشین لباسشویی و آب گرم شست. استفاده از شوینده‌های معمولی برای این پارچه‌ها مناسب است.
- برای کاهش الکتریسیته ساکن در لباس‌ها، می‌توان از مایع نرم‌کننده در مرحله‌ی آب‌کشی استفاده کرد.
- پلی‌استر معمولاً به سفیدگری نیاز ندارد. اما در صورت نیاز، می‌توان از سفیدکننده‌های حاوی کلر استفاده کرد.
اتوکشی:
- پلی‌استر معمولاً چروک نمی‌شود، اما در صورت نیاز به اتوکشی، باید از اتو با دمای کم استفاده کرد. دمای مناسب برای اتوکشی پلی‌استر بین ۱۱۰ تا ۱۵۰ درجه سانتی‌گراد است.
- برای جلوگیری از آسیب دیدن پارچه، بهتر است از حالت بخار در اتوکشی استفاده شود.
معایب پلی‌استر
با وجود مزایای فراوان پلی‌استر، این الیاف مصنوعی برخی معایب نیز دارد. به عنوان مثال:
- الکتریسیته ساکن: به دلیل جذب رطوبت کم، این پارچه‌ها به سرعت الکتریسیته ساکن ایجاد می‌کنند.
- حساسیت به نور خورشید: اگرچه پلی‌استر در برابر نور مقاوم است، اما قرارگیری طولانی‌مدت در معرض نور خورشید می‌تواند باعث زرد شدن و کاهش استحکام آن شود.
- تأثیر محیط‌زیستی: پلی‌استر یک الیاف غیرقابل تجزیه است و بازیافت آن دشوار است. تولید پلی‌استر نیازمند مصرف زیاد انرژی و منابع فسیلی است که بر محیط‌زیست اثرات منفی می‌گذارد.
نتیجه‌گیری
پلی‌استر یکی از پرکاربردترین و محبوب‌ترین الیاف مصنوعی است که به دلیل استحکام بالا، مقاومت در برابر چروک و قابلیت‌های متنوع در بسیاری از صنایع استفاده می‌شود. این الیاف با وجود برخی معایب مانند تولید الکتریسیته ساکن و تأثیرات منفی زیست‌محیطی، همچنان در دنیای مد و نساجی جایگاه خود را حفظ کرده است. نگهداری صحیح از پارچه‌های پلی‌استری می‌تواند عمر مفید آن‌ها را افزایش دهد و کمک کند تا ظاهر و کیفیت خود را برای مدت طولانی حفظ کنند.
نویسنده
مهدیس قدرتی
شما میتوانید این مطلب و مطالب مشابه را در پیج اینستاگرام ما مشاهده کنید.
۰ دیدگاه