الیاف پنبه

منتشر شده در تاریخ ۲۰ تیر، ۱۴۰۳

الیاف پنبه جز دسته الیاف طبیعی، گیاهی(سلولزی)، دانه ای می باشد .

پنبه به دلیل خصوصیات قابل توجه همچون جذب رطوبت و استحکام بالا از مهم ترین مواد اولیه حیاتی صنعت نساجی و از پر مصرف ترین الیاف طبیعی می باشد . مصرف الیاف پنبه در کشور حدود ۱۲۰ هزار تن می باشد.

میوه گیاه پنبه غوزه نام دارد ، دانه های پنبه درون غوزه قراردارند و الیاف پنبه به صورت انبوه در سطح دانه های پنبه رشد می کنند . هر غوزه پنبه دارای۳۰_۴۰ تخم پنبه به رنگ قهوه ای است که که اطراف آن را الیاف کوتاه یا کرک پنبه پوشانده است .

پنبه در مناطق گرم و مرطوب کشت می شودو به صورت بوته می روید . ارتفاع بوته گاهاً به ۱۵۰ سانتی متر می رسد و مدت ۶ تا ۷ماه به هوای گرم و مرطوب نیاز دارد و معمولاً در اوایل بهار کاشت می شود . بهترین زمان برای برداشت پنبه قبل از فصل بارندگی است ؛باران رنگ الیاف را تغییر می دهد و برخی مواقع باعث ایجاد لکه های زرد و قهوه ای رنگ بر روی پنبه می شود.

عمل برداشت پنبه به صورت دستی و مکانیزه با ماشین انجام می گردد.

پس از برداشت پنبه ، تخم ها به وسیله ماشینی به نام جین ، از پنبه جدا می شوند واین عملیات پنبه پاک کنی یا جینینگ می نامند .

محل کشت پنبه بر کیفیت آن تاثیر زیادی دارد . به طور مثال پنبه مصری سفید و شفاف است و طول بلندی دارد بین۵_۳ سانتی متر و اما پنبه هندی طول کوتاهتر حدود ۳ سانتی متر و رنگ آن کرم مایل به قهوه ای است .

پس از پنبه پاک کنی ، الیاف پنبه را به صورت به هم فشرده به شکل بسته های مکعب مستطیل، که به آن عدل می گویند ،‌ آماده می کنند و روی آن را با پارچه منفی یا جتاییpp می پوشانند. سپس به منظور تبدیل الیاف به نخ ، عدل ها را به کارخانجات ریسندگی منتقل می کنند .

خصوصیات:

الیاف پنبه کیفیت های مختلف و متنوعی دارد. عامل تعیین کننده کیفیت الیاف پنبه ، طول و ظرافت الیاف است . هر چه الیاف پنبه بلند تر و ظریف تر باشد استحکام و نرمی آن بیشتر و کیفیت آن بالاتر است .

طول الیاف بلند پنبه به ۶ سانتی متر هم می رسد . طبقه بندی الیاف پنبه برحسب طول آن:

الیاف کوتاه: ۱_۲ سانتی متر

الیاف متوسط: ۲_۴ سانتی متر

الیاف بلند: ۴_۶ سانتی متر

الیاف پنبه نرم و لطیف است .

الیاف پنبه از استحکام بالایی برخوردارند این استحکام در حالت مرطوب ۲۰ تا ۳۰% افزایش می یابد .

خاصیت ارتجاعی ( الاستیسیته) پنبه کم است . اینگونه الیاف وقتی تحت نیروی کشش قرار می گیرند نمی توانند به طول اولیه خود برگردند ؛ به همین دلیل مقاومت پنبه در برابر چروک کم است و به شدت چروک پذیر است .

مقاومت در برابر حرارت زیاد می باشد . دمای اتو پذیری پنبه ۱۶۰_۱۸۰ درجه سانتی گراد می باشد. پارچه های پنبه ای را باید قبل از اینکه کاملا خشک شوند اتو کرد و اگر خشک شدند باید هنگام اتو کردن ، آنها را نمناک کرد تا چروکهای حاصل از شستشو کاملاً صاف شوند . همچنین می توان از بخار گرم برای اتو کردن پارچه های پنبه ای استفاده نمود.

جذب رطوبت پنبه بالا می باشد (۸%) و در صورت مرسریزه شدن جذب رطوبت آن به حدود (۱۶%) می رسد که راحتی مناسبی در لباس و پوشاک دارد

پارچه و لباس پنبه ای قابلیت شستشو در دمای بالا را دارند.

پارچه های پنبه ای در اثر شستشو جمع می شوند یا به عبارت دیگر آب می روند . لذا ، قبل از دوختن پارچه های پنبه ای باید شسته شوند .

پارچه پنبه ای معمولاً در جای خشک و خنک نگهداری می شود تا از رشد قارچ و کپک بر روی آن جلوگیری شود.

کاربردها:

از انگایی که پنبه رطوبت را به خوبی جذب و حرارت را به آسانی منتقل می کنند و دارای زیر دست خنک می باشد ، برای تهیه انواع پوشاک علی الخصوص لباس های تابستانی ، ورزشی ، تی شرت و لباس های زیر مناسب و مورد مصرف فراوان می باشد .

لباس های تهیه شده از پنبه نرمی خوبی دارند که این خصوصیت علاوه بر سایر خصوصیات پنبه آن را برای لباس بچه مناسب می نماید .

پنبه در صورت جذب رطوبت استحکام بیشتری پیدا می کند ، به همین دلیل از طناب های ضخیم پنبه ای در کشتی رانی استفاده می شود .

پنبه در مخلوط با دیگر الیاف همچون پلی استر عمدتاً ، ویسکوز، نایلون ، اکریلیک و سایر نیز استفاده می شود.

یکی از دلایلی که پنبه را با پلی استر مخلوط می کنند ، این است که پنبه خاصیت چروک پذیری بالایی دارد و در صورت مخلوط شدن با پلی استر ، این تا حدود زیادی برطرف می شود . همچنین استحکام آن نیز بیشتر و قیمت آن کاهش می یابد.

روش میکروسکوپی:

الیاف پنبه در امتداد طولی پیچیدگی و تاب خوردگی دارد و در مقطع عرضی ، لوبیایی شکل است .

دیواره سلولزی ، بخش عمده لیف پنبه را تشکیل می دهد و ضخامت آن بیانگر میزان رشد یا به عبارتی رسیدگی الیاف پنبه است . هر چه دیواره سلولزی ضخیم تر باشد، الیاف پنبه رسیده تر است. در نتیجه استحکام و جذب رطوبت الیاف بیشتر است و در عملیات رنگرزی ، رنگ پذیری بهتری خواهد داشت.

روش حلالیت :

هریک از الیاف حلال ویژه خود را دارند که می توان با آن نوع الیاف را شناسایی کرد.

پنبه در اسید سولفوریک ۷۵% حل می شود.

نویسنده

مهدیس قدرتی

شما میتوانید این مطلب و مطالب مشابه را در پیج اینستاگرام ما مشاهده کنید.